Zie hier voor het originele opiniestuk.
Gerard Schouw reageert op 21 april op de column van Marcel Levi die twee weken eerder oproept te stoppen met geld verspillen aan excessief geprijsde medicijnen. Schouw verwijt Levi een gebrekkige analyse en claimt dit te weerleggen met cijfers: ‘Het aandeel dat aan geneesmiddelen wordt uitgegeven (6,6 miljard) van het totaal (80 miljard) ligt al jaren rond de 8 procent,’ schrijft hij.
Maar hier voegt Schouw de iets goedkoper geworden medicijnen uit de apotheek samen met de wederom duurder geworden medicijnen in de ziekenhuizen. Dit totaal is nog steeds hoger ten opzichte van voorgaande jaren.
Het effect van de Wet geneesmiddelenprijzen (Wgp), die voor de broodnodige kostenverlagingen moet zorgen, wordt tenietgedaan door de excessiever geprijsde nieuwere medicijnen in de ziekenhuizen. Die zijn de afgelopen vier jaar gestegen met gemiddeld 9 procent per jaar, tot 2,82 miljard euro in 2020. En dit is een groot probleem. Het Zorginstituut waarschuwt dat dit de financiële ruimte in de (ziekenhuis)zorg opsoupeert.
Bedrijfsdenken
Dat souperen heet ook wel ‘verdringing van zorg’; die honderden miljoenen euro’s per jaar extra die uitgegeven worden aan excessief geprijsde medicijnen kunnen niet uitgegeven worden aan bijvoorbeeld het wegwerken van de gigantische tekorten voor de (jeugd-)ggz, verpleeghanden aan het bed of aan preventie.
Schouw beklaagt zich over een eenzijdig negatief beeld van farmaceuten en beroept zich op de resultaten van farmaceuten in de pandemie. Bijzonder. Want de excessieve jaarcijfers, langdurige vaccinschaarste, oneerlijke wereldwijde verdeling en verdediging van patenten laten juist zien dat in de publiek-private samenwerking met grote publieke investeringen, risicodekking én belangen, het huidige bedrijfsdenken en -handelen een groot probleem en gezondheidsrisico vormt.
Transparantie
Het Nederlandse zorgbudget moet besteed worden aan toegankelijke en betaalbare zorg: eerlijke prijzen voor de medicijnen waar mensen van afhankelijk zijn. Prijzen van die medicijnen zouden, tijdens het prijsonderhandelingen, transparant onderbouwd moeten worden. Nu tasten overheid en zorginstellingen in het duister over het aandeel gemaakte onderzoeks- en productiekosten en berekende winstmarge. En dus ook of deze passend is bij gemaakte publieke investeringen en het publieke doel dat medicijnen moeten dienen.
Gelukkig zijn er ook oplossingen voor genoemde knelpunten. Farma ter Verantwoording pleit voor een wettelijk afdwingbare zorgplicht voor farmaceuten zoals ook de artsen, apothekers, overheid, zorgverzekeraars en ziekenhuizen die al hebben. De huidige uitzonderingspositie is gezien de ervaringen met de pandemie, het grote aantal nieuwe behandelingen in de pijplijn en de aankomende vergrijzing niet meer houdbaar.
Publiek geld dient niet voor het maken van hoge winsten. Het tijdperk van medicijnkapers en graaifarmaceuten is ten einde; ook bedrijven moeten zorg dragen voor de maatschappij waarin ze bestaan. Wij zijn ervan overtuigd dat ze dat kunnen.
Emily Dowdalls is apotheker (niet praktiserend) en projectcoördinator bij Farma ter Verantwoording.
Dit opiniestuk is online en in de krant gepubliceerd. Vind de originele versie hier.